4 października 2024 r. w 80. rocznicę bitwy karpacko – dukielskiej, na Cmentarzu Wojennym w Dukli odbyły się uroczystości upamiętniające jedną z najkrwawszych bitew II wojny światowej. W uroczystościach, tak jak co roku, wzięli udział druhowie z PTG „Sokół” Rymanów (uczniowie LO w Rymanowie).
Wydarzenie zorganizowane zostało przez Starostwo Powiatowe w Krośnie oraz Gminę Dukla. Mimo niekorzystnych warunków pogodowych zgromadziło wielu gości. Wśród obecnych byli kombatanci z Polski, Czech i Słowacji, przedstawiciele dyplomacji, władz różnych szczebli, służb mundurowych oraz liczne delegacje lokalnych szkół, wśród których byli uczniowie klasy mundurowej z LO w Rymanowie zrzeszeni w szeregach Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Uroczystości rozpoczęły się od odegrania hymnów państwowych Słowacji, Czech i Polski w wykonaniu Orkiestry Wojskowej z Rzeszowa. Następnie głos zabrała burmistrz Dukli, Krystyna Andruch, która przywitała przybyłych gości, wyrażając wdzięczność za ich obecność w tak szczególnym dniu. W swoim przemówieniu delegat z Czech zwrócił uwagę na rolę młodego pokolenia w podtrzymywaniu pamięci o wydarzeniach z przeszłości. – „Ważne jest, aby młodzi ludzie pamiętali o bohaterach, którzy tutaj walczyli, i żeby byli gotowi bronić wolności, jeśli zajdzie taka potrzeba „ - mówił, składając hołd poległym.
Szczególnym punktem uroczystości było wręczenie medali Milana Rastislava Štefánika III stopnia przez Słowacki Związek Bojowników Antyfaszystowskich oraz Ministerstwo Obrony Republiki Słowackiej. Medale zostały przyznane byłym burmistrzom Dukli za ich wieloletnią współpracę w organizowaniu obchodów bitwy karpacko-dukielskiej. „Za wspaniałą współpracę, dzięki której organizujemy obchody operacji karpacko-dukielskiej. Jesteśmy szczęśliwi, że mamy tak dobre, przyjacielskie relacje” - powiedział przedstawiciel Słowacji.
Po zakończeniu uroczystości na cmentarzu uczestnicy przenieśli się do Muzeum Historycznego - Pałacu w Dukli, gdzie odbyła się okolicznościowa wystawa poświęcona operacji karpacko-dukielskiej. W ramach obchodów odbył się również wykład prof. Andrzeja Olejko, który szczegółowo przedstawił historyczne aspekty walk o Przełęcz Dukielską.
Bitwa Karpacko – Dukielska to jedno z najbardziej krwawych starć zbrojnych, które rozegrało się podczas II wojny światowej. Zacięte walki państw sojuszniczych z hitlerowską armią toczyły się od września do listopada 1944 r. na dukielszczyźnie oraz w rejonie słowackiego Presova. Jedna z pancernych potyczek miała miejsce w rejonie Chyrowej, która ze względu na jej dramatyczny przebieg została nazwana bitwą w „Dolinie śmierci”. Według historyków, walki o Przełęcz Dukielską, pochłonęły blisko 100 tys. ofiar po stronie koalicji państw sojuszniczych i ok. 70 tys. po stronie niemieckiej.
Fot. Lucjan Penar